Nieuwe gids beschikbaar voor gemeenten en schoolbesturen: bouwen aan natuurinclusieve onderwijsomgevingen
Van visie tot praktijk: gids voor gemeenten en schoolbesturen
Een schoolgebouw en schoolplein zijn veel meer dan stenen en speeltoestellen. Ze vormen de leef- en leeromgeving van kinderen, plekken waar gezondheid, ontwikkeling en natuur samenkomen. Steeds meer gemeenten en schoolbesturen zoeken naar manieren om die omgeving natuurinclusief te maken. Maar hoe doe je dat in de praktijk?
De gids Bouwen aan natuurinclusieve onderwijsomgevingen helpt gemeenten en schoolbesturen om vanuit een heldere ambitie en doelstelling samen te werken aan natuurinclusieve onderwijshuisvesting, van visie tot praktijk. Daarbij staat het belang van natuurinclusie voor de ontwikkeling van het kind en de leerling voorop, naast biodiversiteit, klimaatbestendigheid (hittestress, droogte en wateroverlast) en gezondheid.
Beeld: Anneloes Kattemölle, Rooftop Revolution
Wat maakt deze gids waardevol?
Deze speciale uitgave gaat concreet in op het waarom, wat en hoe van natuurinclusieve onderwijsomgevingen. De gids is primair bedoeld voor nieuwbouw, vernieuwbouw of renovatie in het primair en voortgezet onderwijs en biedt bouwstenen om visie te vertalen naar beslissingen in ontwerp, bouw en beheer.
De gids start met een voorwoord van Jannemarie de Jonge, voormalig Rijksbouwmeester en ambassadeur van het Collectief Natuurinclusief. Verder is de gids opgebouwd uit vijf delen:
1. Waarom natuurinclusieve onderwijsomgevingen?
Onderbouwd met wetenschappelijke literatuur laat dit hoofdstuk zien hoe natuur bijdraagt aan leren, gezondheid en welzijn van kinderen. Denk aan betere concentratie, meer beweging, minder stress en meer sociaal gedrag. Het gaat dus niet alleen om een groener plein, maar om de basis voor de ontwikkeling van ieder kind.
2. Wet- en regelgeving en de praktijk
Hoe veranker je natuurinclusief bouwen in beleid en uitvragen? Dit deel geeft inzicht in de huidige kaders en laat zien hoe gemeenten zoals Amsterdam, Den Haag en Utrecht al werken met methodieken en puntensystemen om natuurinclusiviteit in praktijk te brengen.
3. Bouwstenen voor natuurinclusieve onderwijsomgevingen
Negen praktische bouwstenen bieden houvast om een schoolomgeving groener, diverser en beter verbonden te maken. Van groene daken en gevels tot speelplekken en ecologische verbindingen met de wijk: dit deel laat zien hoe beleid concreet vertaalt naar fysieke maatregelen.
4. Aan de slag met natuurinclusieve huisvesting
Een praktische handreiking waarin duidelijk wordt hoe gemeenten, schoolbesturen en ontwerpteams natuurinclusiviteit meenemen van de visiefase tot de gebruiksfase. Met tips voor samenwerking, financiering, participatie en beheer, zodat ambities niet bij een plan blijven maar in de praktijk gerealiseerd worden.
5. Praktijkvoorbeelden en interviews
Vijf portretten van scholen en gemeenten laten zien hoe natuurinclusief bouwen er in de praktijk uitziet, inclusief de kansen én de uitdagingen. Tot slot vertellen de initiatiefnemers Anna Vanderveen en Vincent van der Veen waarom deze gids tot stand is gekomen en hoe zij hopen dat deze een beweging in gang zet.
Beeld: Geert Geertsma
Voor wie is deze gids?
De gids is primair bedoeld voor gemeenten en schoolbesturen, vanuit hun rol als opdrachtgevers bij nieuwbouw, vernieuwbouw en renovatie van scholen. Zij krijgen hiermee houvast om natuurinclusieve keuzes structureel mee te nemen in beleid, ontwerp, bouw en beheer.
Daarnaast kan de gids ook inspiratie bieden aan onderwijsteams, ontwerpers en bouwers, die vanuit hun eigen rol bijdragen aan het realiseren van gezonde en toekomstbestendige leeromgevingen.
Deze gids is een initiatief van de werkgroep ‘Natuurinclusieve onderwijsomgevingen’ die in 2024-2025 actief was in het Collectief Natuurinclusief. Het Collectief Natuurinclusief is een publiek-privaat samenwerkingsverband van groene koplopers om de beweging naar een natuurinclusieve samenleving te versterken. We werken samen als bedrijven, maatschappelijke organisaties, burgerinitiatieven, kennisinstellingen, onderwijsinstellingen, jongeren en overheden in tien verschillende domeinen van onze samenleving. Deze gids is tot stand gekomen met de betrokkenheid van de domeinen bouw, gezondheid en onderwijs in het Collectief Natuurinclusief.
Wil je zelf aan de slag met een onderwijsomgeving die natuur, gezondheid en leren verbindt? Download dan nu de gids en ontdek hoe!