Van zorgboerderij tot stadslandbouw: zo geven ondernemers Ademruimte vorm

In het najaar van 2024 is ter verkenning met zeven plattelandsondernemers in Nederland gesproken over de kansen en uitdagingen voor Ademruimte binnen hun bedrijf. Vijf van deze ondernemers vertellen hoe zij natuur, landbouw, gezondheid en recreatie combineren.

Urtica De Vijfsprong, Vorden, Gelderland

Urtica De Vijfsprong combineert al 40 jaar biologisch-dynamische landbouw met zorgverlening. Cliënten met een verstandelijke beperking of psychiatrische problematiek wonen op het erf en werken op de boerderij, waar ze deelnemen aan tuinderij en zuivelverwerking. Dit draagt bij aan hun zingeving en verbinding met de natuur. Bij de zorginstelling werken 70 fte en 30 vrijwilligers. De boerderij produceert vlees, zuivel, groenten en granen in een gesloten kringloop, die lokaal worden verkocht. Er is een goede samenwerking met Natuurmonumenten.

‘We bieden al 40 jaar woonbegeleiding voor mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychische kwetsbaarheid, die samenwerking is stimulerend voor iedereen, je kan van elkaar leren. Daarnaast zorgt het werk met de koeien en op het land dat je in buiten bent en beweging komt, herstellen in het groen noemen we dat. We kunnen meer (jonge) mensen ontvangen die op een GGZ-wachtlijst staan, of die kampen met bijvoorbeeld burn-out-klachten. Door deze groep te betrekken bij onze (zorg)activiteiten op de boerderij, kan bijvoorbeeld sociale isolatie worden verminderd.’

Stadsboerderij Almere, Flevoland

Stadsboerderij Almere, opgericht door Tineke van den Berg en Tom Saat, bestaat al 30 jaar en is als pionier in stadslandbouw meegegroeid en diep geworteld in de duurzame woonwijk Oosterwold. De Stadsboerderij is een gemengd biologisch-dynamisch bedrijf dat zich richt op vleesproductie met 100 koeien die grazen in natuurgebieden van Staatsbosbeheer. Daarnaast is er 210 hectare aan akkerbouw en groenteteelt. Door grote betrokkenheid van de gemeenschap is inmiddels een deel van de grond met behulp van crowdfunding in eigendom. Het bedrijf combineert landbouw met maatschappelijke activiteiten zoals een boerderijwinkel, overdekte markthal en kinderopvang. Met hun open erf (24/7 toegankelijk) is de Stadsboerderij in wijde omstreken bekend, ook vanwege hun druk bezochte biologische markt met wekelijks 1500-2000 bezoekers.

‘Wij geloven in natuurinclusieve landbouw. Hierdoor hebben wij ons ontwikkeld tot een belangrijke schakel tussen stad en platteland. Paradoxaal genoeg dreigen we door veranderende regels 100 hectare graasgrond en akkerbouwgrond te verliezen. Dit baart ons zorgen, niet alleen voor de toekomst van ons bedrijf, maar ook voor de transitie naar natuurinclusieve landbouw in Nederland.’

Eemlandhoeve, Bunschoten, Provincie Utrecht

Jan Huijgen is boer, filosoof en eigenaar van de Eemlandhoeve, een bruisend centrum waar landbouw, gezondheid, recreatie en natuur samenkomen. Waar ooit een kaal stuk grond van 25 hectare was, staat een levendig groen "dorp" van 3 hectare, inclusief dorpsstraat, café en kapel, ontworpen in samenwerking met een landschapsarchitect. Het bedrijf biedt daarnaast onderdak aan 35 koeien en verschillende zorgaanbieders (zoals een psychologiepraktijk en dagbesteding) en recreatieondernemers (café en camping) en een CSA (Gemeenschap Ondersteunde landbouw). voor lokale restaurants.

‘Ik streef ernaar de verbinding tussen boer en burger te herstellen - geïnspireerd door het gemengde bedrijf van mijn opa - dat dichtbij de burger staat en lokaal afzet. Dit model van multifunctionele landbouw bevordert de samenwerking tussen voedsel, omgeving, landbouw en gezondheid. Bovendien stimuleert de Eemlandhoeve de regionale voedselbeweging door middel van burgerparticipatie en co-creatie, waarmee boeren geholpen worden nieuwe verdienmodellen te vinden en het platteland te vernieuwen.’

Loverendale Ter Linde, Walcheren, Zeeland

Loverendale Ter Linde, de oudste biologisch-dynamische boerderij van Nederland, wordt gerund door maar liefst 25 fte onder leiding van Tim Moerman. Het gemengde bedrijf van 160 hectare is omringd door een Natura2000-gebied en produceert melk, varkensvlees, eieren en groenten. Daarnaast halen zij hun inkomsten uit de boerderijwinkel, bakkerij en kleine camping. Hun erf is 24/7 vrij toegankelijk. Loverendale Ter Linde is actief betrokken bij duurzaamheid-pilots in de regio.

‘Wij richten ons op verduurzaming en natuurinclusieve landbouw en bezoekers weten ons goed te vinden. Onze uitdaging ligt in het vinden van draagvlak voor onder andere boeren op Walcheren, waar toerisme de belangrijkste inkomstenbron is. We blijven streven naar samenwerking met lokale ondernemers en participatie in verduurzamende initiatieven, omdat we geloven dat dat de toekomst is.’

Zorgboerderij De Wederloop, Diessen, Provincie Noord-Brabant

Zorgboerderij De Wederloop, gerund door Chantalle en Erik Reijrink, biedt sinds 2015 dagbesteding aan 120 cliënten, voornamelijk dementerende ouderen. Het bedrijf, oorspronkelijk een veehouderij, biedt een rustige, groene omgeving met dieren die cliënten helpt langer zelfstandig te blijven.

‘In tegenstelling tot de reguliere gezondheidheidszorg hebben we geen gebrek aan personeel, er is een wachtlijst van 70 mensen die bij ons willen werken. Onze droom is de realisatie van een zorglandgoed met zorgappartementen. Door de uitbreiding kunnen we dan ook een natuurinclusieve verbinding tussen natuurgebieden realiseren. Tevens zoeken we samenwerking met andere zorginstellingen om samen nog meer bij te dragen aan biodiversiteit, lagere zorgkosten en sociale cohesie Boeren die willen omschakelen, kunnen bijdragen aan kostenbesparing in de gezondheidszorg, nieuwe verdienmodellen voor agrarische ondernemers creëren en tegelijkertijd zorgen voor meer ruimte voor natuur en biodiversiteit.’

Aanmelden brochure

Vraag de brochure ‘Groen boeren loont’ aan via het formulier onderaan deze pagina.