“Natuur is belangrijk voor ons hele bestaan. Het besef dringt door dat we er niet komen als we alleen de natuur achter de hekken beschermen. We moeten óveral in de samenleving meer aandacht en ruimte geven aan natuur. Heel veel mensen in Nederland vinden natuur belangrijk, ze houden van dieren, bossen, planten. Ik denk dat de regering dit publieke draagvlak nog te weinig benut.

Natuurinclusief werken vraagt een omslag in ons denken. Gelukkig zijn er in alle sectoren al koplopers die het goede voorbeeld geven. Het is zaak nu te komen van een handvol partijen naar heel veel. Zo zijn enkele gemeenten al goed bezig met natuurinclusiviteit, maar er zijn 330 gemeenten, die moeten we allemaal meekrijgen. Zodat natuurinclusief werken normaal wordt.

Dat gaan we doen door te laten zien dat kiezen voor natuur veel oplevert. Vaak wordt gedacht dat aandacht voor natuur ten koste gaat van banen. Maar onderzoek laat zien dat het omgekeerde geldt: inzetten op natuur zorgt juist voor meer banen. Natuur is van ook grote waarde voor de gezondheidszorg, zowel preventie als genezing. Dat weten we wel, maar we moeten er ook iets mee doen.

Ik vind het ook belangrijk dat we de kosten en baten van natuur beter koppelen. Als extra natuur zorgt voor minder gezondheidskosten, dan zijn de baten voor de gezondheidssector maar de kosten voor bijvoorbeeld Staatsbosbeheer. Dat moet anders kunnen.”

“Ik zie het als mijn rol om voorbeelden te laten zien hoe het anders kan, waar het werkt om de natuur meer ruimte te geven. Het is missiewerk! Dat vraagt om steengoeie communicatie, om coachen en stimuleren. Dat zijn zachte instrumenten. Bij natuur denken veel mensen nu aan wetten en regels, maar de coalitie of the willing die we willen bereiken, denkt niet in wetten.

Naast het ‘zoet’ van het stimuleren, is het ook nodig soms met ‘het zuur’ te komen. Ik ga zeker de spiegel voorhouden daar waar het niet goed gaat. Zo wil ik er sterk voor waken dat natuurinclusief een vorm van greenwashing wordt. Ik zal ook kritisch zijn naar de regering als het nodig is; als ambassadeur ben ik onafhankelijk.”

“De liefde voor natuur is mij niet met de paplepel ingegoten. Mijn vader was aannemer, het idee was dat ik dat ook zou worden. Het liep anders. Ik ging biologie studeren, en in een groot deel van mijn werkzame leven speelt de zorg voor natuur een belangrijke rol.

Ik ben een echte vogelaar. Deze vakantie zag ik in Frankrijk de zeldzame scharrelaar, daar kan ik dan een hele maand blij over zijn. We kunnen van vogels leren hoe verbonden alles in de natuur is. Neem de trekvogels die elk jaar de afstand van midden Afrika tot aan de Arctische zeeën overbruggen. Het laat zien dat we ecosystemen niet redden door alleen de natuur in afgebakende gebieden te beschermen.

We moeten de natuur ook letterlijk weer dichterbij halen. Ze is op te grote afstand komen te staan. Dat motiveert me enorm om dit werk te gaan doen. Laatst sprak ik met een moeder van twee kinderen. Ze had te weinig geld om vaak naar de natuur te gaan vanuit de stad waar ze woont. Het laat zien dat we natuur weer tot in het hart van de stad moeten terugbrengen. Zoals de beek De Grift die nu weer tot in het centrum van Apeldoorn stroomt. Het kan!”

Prof. Dr. André van der Zande is momenteel lid van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli), voorzitter van de Stichting Nationale Database Flora en Fauna, lid bestuur Veenweiden Innovatiecentrum en plaatsvervangend voorzitter van de Council van de stichting Nature for Health.

Hij is voormalig directeur-generaal van het RIVM en voormalig secretaris-generaal van LNV.