Als leren weer leeft: ons verhaal op papier
Hoe natuurinclusief onderwijs leerlingen en studenten laat opbloeien
Het onderwijs staat voor grote uitdagingen én grote kansen. Of het nu gaat om primair, voortgezet, middelbaar of hoger onderwijs: overal werken opleidingen en instellingen dagelijks aan taal, rekenen, persoonlijke vorming en burgerschap. Tegelijkertijd groeit het besef dat leren pas echt tot bloei komt wanneer hoofd, hart en handen met elkaar verbonden zijn. Natuur speelt daarin een belangrijke rol.
In het afgelopen jaar is daarom gewerkt aan een narratief over Natuurinclusief Onderwijs, onder redactie van tekstschrijver Nadine Maarhuis. Dit verhaal geeft woorden aan waar wij als beweging voor staan. Het bouwt voort op de startnotitie natuurinclusief onderwijs (2023), de podcast Natuurinclusief onderwijs in Nederland (2024) en de zes uitgangspunten voor natuurinclusie in het onderwijs (2025). Het is een uitnodiging én een herinnering: waarom natuurinclusief onderwijs juist nu zo belangrijk is, en hoe het richting geeft aan wat we samen willen bereiken.
Uit onderzoek en praktijkervaring blijkt steeds duidelijker dat natuur leerlingen en studenten helpt om zich beter te concentreren, stress te verminderen en met meer plezier te leren. Buiten ervaren ze rust én nieuwsgierigheid. Binnen brengt de natuur verhalen, structuren en patronen die helpen bij taal, creativiteit en kritisch denken. Het maakt leren rijker, menselijker en betekenisvoller.
In heel Nederland zetten leraren, schoolleiders, opleidingen en bestuurders steeds vaker stappen richting natuurinclusiever onderwijs. Soms zijn dat kleine stappen, zoals een buitenles of een vergroend schoolplein. Soms zijn het grotere stappen, zoals nieuwe lesprogramma’s of samenwerking met partners in de buurt. Wat al deze initiatieven verbindt, is de overtuiging: leren in, met, over, van, voor en als natuur zorgt voor welzijn, betrokkenheid en diep leren. (Meer lezen over de zes uitgangspunten?)
In ons verhaal leggen we uit dat deze beweging geen vast plan is, maar iets dat groeit en zich ontwikkelt. Net als in de natuur groeit natuurinclusief onderwijs stap voor stap. Scholen en docenten geven het op hun eigen manier vorm, er is ruimte om te experimenteren en om klein te beginnen. Tegelijkertijd ontstaat er een steeds steviger netwerk van organisaties, onderzoekers, lerarenopleidingen en professionals die elkaar inspireren en versterken. De werkgroep Community & Communicatie speelde hierin een verbindende rol bij het ophalen, ordenen en vormgeven van het narratief.
Met dit verhaal nodigt het Collectief Natuurinclusief het onderwijsveld opnieuw uit om mee te groeien. Om samen verder te bouwen aan onderwijs dat niet alleen kennis overdraagt, maar mensen laat wortelen in de wereld om hen heen.