Excursies tijdens Natuurinclusief Manifestatie: schrijf je nu in!

Op 1, 8 en 9 december vinden de excursies van Natuurinclusief Manifestatie (kortweg NiM25) plaats. Tijdens deze dagen kun je inspirerende voorbeelden uit de praktijk bezoeken en ervaren. Vanaf nu is het mogelijk om je hiervoor aan te melden voor de . Wil je meer weten over de excursies? Hieronder vind je alle inhoudelijke informatie en een link naar het inschrijfformulier.

Na de excursies op 1, 8 en 9 december komen we op 10 december samen in de Brabanthallen in Den Bosch voor een feestelijke, afsluitende dag van de Natuurinclusief Manifestatie 2025. Naast verschillende inspirerende en leerzame sessies, is er nog veel meer te doen. Zo is er een veilingmeester, zijn er pitches, speeddates, muziek en interactieve filmsessies en bezoek je verschillende marktkramen.

Meld je hier aan voor de Natuurinclusief Manifestatie 2025 op 10 december

Meld je hier aan voor de excursies rondom de Natuurinclusief Manifestatie 2025

Excursies op maandag 1 december

EY Four Futures

  • De EY Four Futures Experience is een meeslepende, interactieve toekomstervaring, gefaciliteerd door klimaatexperts en versterkt door technologie.

    De Four Futures-ervaring biedt een unieke kans om de duurzaamheidsstrategie van uw organisatie verder vorm te geven. Dit meeslepende evenement gidst u door verschillende scenario's van hoe onze wereld er in de komende decennia uit kan zien, en moedigt u aan om diverse perspectieven te verkennen die een directe impact zullen hebben op uw zakelijke beslissingen.

    Hoe zal uw organisatie en de bredere industrie zich aanpassen aan deze uitdagingen, en welke kansen liggen er voor uw bedrijf in het verschiet?

    Sprekers/begeleiders: Bouke Evers (Partner, EY NL Sustainable Finance Leader) en Emma Fabius (Senior Manager, EY Climate Change and Sustainability Services)

  • Tijd:

    • Ronde 1: 09.30 - 11.30

    • Ronde 2: 12.30 - 14.30

    • Ronde 3: 15.00 - 17.00

  • Adres: Antonio Vivaldistraat 150, 1083 HP in Amsterdam

  • Onderdeel van thema: Vooruit Veranderen

Excursies op maandag 8 december

Levensaders aan het infuus: kan een klimaattransitie van water en grondwater de Brabantse natte natuur redden?!

  • Tijd: 15.30 - 18.00

  • Adres: Gageldijk 2 (C14), 3602AL in Maarssen

  • Onderdeel van thema: Gezond Leven

  • Tijdens deze excursie laat Natuurmonumenten het belang van natuurherstel in de Kampina. Je wandelt door het Natura 2000-gebied en krijgt uitleg over het watersysteem, de kwetsbare natuurtypen zoals Broekbussen en Blauwgraslanden, en de beken Rosep en Beerze. Door droogte en wateroverlast is schade ontstaan aan natuur en landbouw. Centraal staat de vraag: hoe ziet een robuust watersysteem eruit en waarom is dat belangrijk? Je krijgt inzicht in de onderlinge verbanden in het gebied, de noodzaak om neerslag langer vast te houden, en het belang van maatregelen zoals noodstop beregening, grondwatersparing en waterkwaliteit. De excursie biedt ruimte voor interactie en discussie, en geeft concrete inzichten in duurzaam waterbeheer.

    Sprekers/begeleiders: Peter Voorn (ecoloog, Natuurmonumenten)

    Let op: Dit werkbezoek betreft een wandeling van 7 kilometer zonder sanitair of horeca. Neem dus wandelschoenen, een flesje water en eventueel regenkleding mee.

Hoe natuurwetten chronische gezondheidsklachten oplossen

  • Tijd: 09.30 - 13.00

  • Adres: De Meenthe 17, 5015TH in Tilburg

  • Onderdeel van thema: Gebieds Gewijs

  • Ziektes kunnen ontstaan wanneer wij de keiharde wetten en regels die de natuur volgt negeren. Vanuit deze gedachten kunnen we ziektes weer oplossen vanuit diezelfde wetten en regels. Tijdens deze interactieve kennis- en inspiratiesessie doen gezondheidsprofessionals nieuwe kennis op en raken ze geïnspireerd over het aanpakken van chronische gezondheidsklachten, gebruik makende van een aanpak die geworteld is in natuurkundig denken.

    Sprekers/begeleiders: Thomas van Doorn en Bouke Loohuis (Your Health Concept)

Ademruimte in het Van Gogh Nationaal Park

  • Tijd: 12.30 - 16.15

  • Adres: Lage Haghorst 9, 5087TX in Diessen

  • Onderdeel van thema: Gebieds Gewijs

  • Tijdens deze excursie maak je kennis met het initiatief Ademruimte, dat natuurinclusieve oplossingen biedt voor het gebrek aan groen en luchtkwaliteit in steden. Je bezoekt twee inspirerende voorbeelden binnen het Van Gogh Nationaal Park: De Wederloop en Den Elshorst. Na een Brabantse lunch ga je in gesprek over samenwerking met overheden, het bestaansmodel en de bekendheid van deze bedrijven. Je ziet hoe landbouw, gezondheid en recreatie samenkomen in nieuwe bedrijfsvormen die ademruimte creëren voor stedelingen én perspectief bieden aan plattelandsondernemers. De excursie is bedoeld voor ondernemers, beleidsmakers en betrokkenen bij Ademruimte die interesse hebben in integrale, natuurinclusieve oplossingen. Een praktijkgerichte verkenning van hoe het platteland kan bijdragen aan een gezondere leefomgeving.

    Let wel op: Bij hoge interesse kan vanuit de excursie-organisatoren besloten worden om selectie plaats te laten vinden over de deelnemers. Je krijgt daarom nog een definitieve bevestiging dat je kan deelnemen aan de excursie.

    Sprekers: Chantalle Reijrink-Raijmakers (mede-eigenaar De Wederloop) en Ben Bruurs (boer en eigenaar Den Elshorst)

Boeren in de uiterwaarden – landbouw, water en natuur in balans

  • Tijd: 14.00 - 17.00

  • Adres: Molendijk Parkeerplaats, 6634AE in Batenburg

  • Onderdeel van thema: Gezond Leven

  • Tijdens deze excursie wandel je over een dijk, dus neem stevig en waterdicht schoeisel mee. Je verkent de uiterwaarden rond de Maas, waar waterveiligheid, natuur en extensieve landbouw samenkomen. Lokale boeren beheren sinds twee jaar de maasoevers in opdracht van Maaskracht, via agrarische collectieven. Medewerkers van Maaskracht, het Agrarisch Collectief Rivierenland en deelnemende boeren laten in het veld zien hoe agrarisch beheer bijdraagt aan biodiversiteit én bedrijfsvoering. Je leert over begrazing, hooilandbeheer en extensieve teelten, en krijgt inzicht in contracten, financiële en praktische uitdagingen, en marktpotentie van producten uit de uiterwaarden. In dialoog verken je hoe dit model breder toepasbaar is en welke partners daarvoor nodig zijn. Een praktijkgerichte excursie op het snijvlak van landbouw, natuur en rivierveiligheid.

    Sprekers/begeleiders: Leenderd Verhoeven (projectleider Maaskracht), Hermen Vreugdenhil, (directeur, collectief Rivierenland), een ecoloog van Maaskracht/Collectief Rivierenland en betrokken boeren

Apeldoorn Zuid en Beekbergerwoud: hoe breng je woningbouw, natuur, landbouw, waterherstel en recreatie samen in een ontwerp?

  • Ruimtelijke oplossingen zijn nodig om drukfactoren in Natura 2000 gebieden te verminderen en nieuwe wensen en eisen in het landelijk gebied te realiseren. Tijdens deze excursie ten zuiden van Apeldoorn verkennen deelnemers hoe natuur, woningbouw, klimaatadaptatie, watersysteemherstel en recreatie elkaar kunnen versterken in plaats van belemmeren. Centraal staat de vraag hoe een integraal gebiedsproces vorm kan krijgen en welke drempels daarbij geslecht moeten worden. De excursie biedt ruimte voor dialoog over samenwerking tussen domeinen en functies, met aandacht voor drukfactoren in Natura 2000-gebieden. Ondernemers, beleidsmakers en bestuurders uit relevante sectoren zijn van harte welkom.

    Sprekers/begeleiders: Robert Ketelaar en Natasja Zak (Vereniging Natuurmonumenten)

    Let op: Vanwege beperkte parkeercapaciteit raden we aan om met OV naar de locatie te komen of, waar mogelijk, te carpoolen.

  • Tijd: 09.30 - 12.00

  • Adres: De Woudhof, Woudweg 16, 7381 BA in Klarenbeek

  • Onderdeel van thema: Gebieds Gewijs

Excursies op dinsdag 9 december

Voorstelling documentaire “Roots so deep you can see the devil down there”

  • Tijd: 09.30 - 12.50

  • Adres: Bosscheweg 56, 5283WB in Boxtel

  • Onderdeel van thema: Natuurlijk Voedsel

  • Het is niet de koe, maar de hoe.

    Tijdens deze filmvertoning zie je aflevering 1 en 4 van de documentaire “Roots so deep you can see the devil down there” van regisseur Peter Byck. De serie volgt Amerikaanse veehouders en wetenschappers. Deze laatste studeren de positieve impact binnen het boerenbedrijf door de overstap te maken van conventionele begrazingspraktijken naar adaptieve multi-paddock (AMP) beweiding. 

    Deze holistische methode verbetert onder andere bodemgezondheid, biodiversiteit, watercapaciteit en het financiële welzijn van boeren. De documentaire laat zien hoe regeneratieve landbouw klimaatverandering kan tegengaan en hoe boeren elkaar inspireren tot verandering. Na de vertoning volgt een interactieve discussie: hoe kunnen we deze kennis toepassen in onze eigen praktijk? De film is Engelstalig met Nederlandse ondertiteling.

    Sprekers/begeleiders: Nog niet bekend

Green Escape Matchmaking Event

  • Tijd: 11.00 - 15.00

  • Adres: De Bunker in Provinciehuis Den Bosch, Brabantlaan 1, 5216TV in Den Bosch

  • Onderdeel van thema: Gezond Leven en Vooruit Veranderen

  • Let op: meld je aan via de aanmeldpagina voor de Green Escape Matchmaking Event, dus NIET via de aanmeldpagina van Natuurinclusief Manifest 2025

    Tijdens het Green Escape Matchmaking Event worden jongeren (16 t/m 30 jaar) in verbinding gebracht met organisaties die actief zijn binnen gezondheid, natuur en jongeren. Denk hierbij aan scholen, natuurorganisaties, jongerenorganisaties, overheid en start-ups.

    Naast elkaar ontmoeten zullen deelnemers een wandeling maken, die ontworpen is door een van de jongeren, voor insporatie en frisse ideeën. Tot slot zal er gemanifesteerd worden: de inzichten, ideeën en nieuwe plannen zullen samengebracht worden, en rechtstreeks met bestuurders gedeeld worden.

    Let op: voor dit evenement zal na aanmelding een selectie van 45 personen gemaakt worden, om te zorgen voor een goede balans tussen jongeren, organisaties en (indien mogelijk) bestuurders.

    Sprekers/begeleiders: Evie Schürmann (projectleider)

Hoe doe je gemeenschap (op de schalen van Van Gogh NP, landgoed Eyckenlust en Landdrift)?

  • Tijd: 13.30 - 16.30

  • Adres: Gemertseweg 5, 5741 PD in Beek en Donk

  • Onderdeel van thema: Gebieds Gewijs

  • Tijdens deze excursie wandel je over een dijk op Landgoed Eyckenlust, dus neem stevige schoenen en passende kleding mee. Je verkent hoe natuur, erfgoed, landbouw en gemeenschap samenkomen in dit gebied. Op verschillende plekken stoppen we om in kleine groepen te reflecteren op de vraag: “Hoe doe je gemeenschap?” op de schaal van Landdrift, het landgoed en het Van Gogh Nationaal Park. Je gaat in gesprek met initiatiefnemers uit diverse domeinen over samenwerking rond natuurinclusieve gebiedsontwikkeling. Deelnemers ervaren hoe regeneratieve ontwikkeling zichtbaar wordt in de praktijk en leggen verbindingen tussen mensen en thema’s. De excursie is interactief en vraagt een open, nieuwsgierige houding.

    Sprekers/begeleiders: Sonja van Uden (Landdrift), Marcel Verkuijlen (Landgoed Eyckenlust), Ronald Kramps (Van Gogh Nationaal Park) en Renee Zijlstra (Oogst van Morgen)

Bio-based en energiepositief renoveren

  • Tijd:

    • Ronde 1: 10.00 - 11.00

    • Ronde 2: 11.00 - 12.00

    • Ronde 3: 14:00 - 15.00

    • Ronde 4: 15.00 - 16.00

  • Adres: Bosscheweg 56, 5283WB in Boxtel

  • Onderdeel van thema: Vooruit Veranderen

  • Waterschap de Dommel produceert plaatmateriaal van hun eigen maaisel, wat uniek en innovatief is door een energie opwekkende buitenschil. Het ontwerp heeft als bijkomend voordeel dat de lucht wordt gezuiverd door het materiaal. Dit wordt gemonitord samen met Avans hogeschool. Tijdens deze excursie zie je in de praktijk wat je kan doen met vernieuwende isolatie en afwerking met dit plaatmateriaal. Daarnaast zie je het groene dak dat met een zeer beperkt budget is gemaakt door bestaande soorten te determineren en uit te breiden.

    Spreker/begeleider: Morris Ham

    Let op: deelnemers worden vooraf aangemeld en begeleid op deze locatie. Aanmelden via het registratieformulier is verplicht en meld je bij verhindering ook af bij de organisator.

Verwandelen langs de Zandleij

  • Tijd: 10.00 - 12.00

  • Adres: Bernardusclub, Deutersestraat 39D, 5622AW in Cromvoirt

  • Onderdeel van thema: Gebieds Gewijs

  • Tijdens deze excursie wandel je langs de Zandleij, een unieke beek gevoed door gezuiverd afvalwater. De tocht start bij de Golfclub en laat je kennismaken met technische en maatschappelijke innovaties zoals nanobubbels, waterharmonica’s en citizen science.

    De kracht van de Zandleij ligt in de combinatie van techniek én samenleving. Dit project laat zien dat waterkwaliteit niet alleen afhankelijk is van zuiveringsinstallaties, maar ook van ons eigen gedrag. Door kennis, innovatie en betrokkenheid te verbinden, groeit de Zandleij uit tot een voorbeeld van watertransitie: een beek die ons leert water opnieuw te waarderen als gezamenlijke verantwoordelijkheid.

    Sprekers/begeleiders: Simoon Fransen (Waterschap De Dommel) en overige leden van het team Transitie Aanpak Zandleij

BAM-akkers: biodiversiteit en productie in één mozaïek

  • Tijd: 10.00 - 13.00

  • Adres: Gemeent 10, 5316NG in Delwijnen

  • Onderdeel van thema: Natuurlijk Voedsel

  • Akkernatuur staat onder druk. Met het Biodivers akker mozaïek kunnen we het tij keren door jaarrond een goede habitatkwaliteit te garanderen op een schaalniveau die de akkervogels helpt en voor de agrariër goed inpasbaar is. Tijdens deze excursie bezoek je een BAM-akker waar landbouw en biodiversiteit hand in hand gaan. Je wandelt over het perceel en ziet hoe gewassen, kruidenstroken en ruststroken slim zijn afgestemd om jaarrond een goede habitatkwaliteit te bieden voor akkervogels. Boer, ecoloog en landbouwkundige delen hun inzichten over wat werkt en waarom. Je krijgt recente resultaten te zien van productie, insectentellingen en vogelobservaties, én hoort over de ervaringen van de teler. In kleine groepen bespreek je wat haalbaar is in jouw eigen gebied, welke bottlenecks er zijn en met wie je moet samenwerken om dit te realiseren. De excursie sluit af met concrete vervolgstappen zoals proeven, partners en financiering. Lunch wordt verzorgd.

    Sprekers/begeleiders: Hermen Vreugdenhil en Camiel van der Burg (Collectief Rivierenland)

Juttersgeluk Green Escape Beach Cleanup

  • Tijd: 14.00 - 16.00

  • Adres: Jut unit Juttersgeluk, Strandafgang Paulus Loot 9, 2042AA in Zandvoort

  • Onderdeel van thema: Gezond Leven

  • Ben jij tussen de 16 en 30 jaar en heb je soms ook behoefte om je hoofd even leeg te maken? Een beach cleanup is een heerlijke manier. En je doet ook nog iets goeds voor het milieu. 

    Wandelend langs het strand, met het geluid van de zee op de achtergrond, open je al je zintuigen en merk je hoe je hoofd langzaam leeg raakt. Tijdens een van de speciale Green Escape Beach Cleanups met Juttersgeluk krijg je de kans om dit zelf te ervaren.

    De Green Escape Beach Cleanup biedt meer dan alleen een ontspannen strandwandeling. Samen met andere natuurliefhebbers ga je op ontdekkingsreis. Onderweg word je begeleid door ervaren jutters, vrijwilligers van Juttersgeluk. Tijdens de wandeling verzamel je afval en plastic, dat later in de sociale werkplaatsen van Juttersgeluk wordt omgetoverd tot mooie, nieuwe producten. Zo zorg jij voor de natuur, door bij te dragen aan het oplossen van een groot milieuprobleem en zorgt de natuur op haar beurt voor jou. Met rust, ruimte en een betekenisvolle ervaring in de buitenlucht.

    Je wordt ontvangen bij de jutcontainer van Juttersgeluk. Wanneer de groep compleet is, vertellen we je wat meer over de urgentie van een schoon strand en hoe het jutten in zijn werk gaat. Je hoort ook wat Juttersgeluk doet en wat we doen met de gejutte materialen. Dan is het hoog tijd om het strand op te gaan. Je bent vrij om tijdens de cleanup contact te maken met anderen, of juist in stilte van de wandeling te genieten. Het is jouw Green Escape, samen met anderen. Na afloop van de wandeling sorteren we de gevonden items.

    Spreker/begeleider: Juttersgeluk

Natuurinclusieve recreatieterreinen

  • Tijd: 14.30 - 16.30

  • Adres: Landgoed De Barendonk, Millseweg 13, 5437NB in Beers

  • Onderdeel van thema: Gebieds Gewijs

  • IVN voert met steun van Collectief Natuurinclusief het programma Natuurinclusief Ondernemen voor recreatiebedrijven uit: een basistraining over natuurinclusieve inrichting, gastbeleving en het effectief communiceren hierover is onderdeel van het programma. Landgoed De Barendonk (accommodaties, camping en vergaderlocatie) volgde in 2024 de training en neemt ons binnen èn buiten mee in de duurzame en natuurinclusieve keuzes die zij maakten. Vervolgens wisselen we met elkaar ideeën uit over meer natuurinclusieve stappen en wat er nodig is om de recreatiesector als geheel natuurinclusief te maken.

    Sprekers/begeleiders: Ido de Haan (IVN Natuureducatie) en Tessa Hermanussen (Landgoed De Barendonk)