NiM25 | Interactieve lezingen

Meld je nu aan voor een van de 58 interactieve lezingen. Deze sessie zijn verdeeld over de vijf thema’s: Gebieds Gewijs, Gezond Leven, Groene Economie, Natuurlijk voedselsysteem en Vooruit Veranderen. Meld je aan voor maximaal drie sessies gedurende de dag. Meer informatie vind je onderaan deze pagina.

Er zijn in totaal vijf rondes om bij een sessie aan te sluiten, verdeeld over de vijf themalijnen: Gebieds Gewijs, Gezond Leven, Groene Economie, Natuurlijk voedselsysteem en Vooruit Veranderen. Meer informatie over de themalijnen vind je op de landingspagina van de Natuurinclusief Manifestatie.

Behalve de onderstaande sessies is de Natuurinclusief Manifestatie gevuld met een andere activiteiten zoals een veilingmeester, pitches, speeddates, muziek, interactieve filmsessies en marktkramen om te verbinden en de manifestatie te beleven.

Meld je hier aan voor de NiM25

Let op: heb je je al (eerder) aangemeld voor de Natuurinclusief Manifestatie? Dan heb je op donderdag 16 oktober een email ontvangen vanuit info@nim25.nl om een sessie toe te voegen aan jouw aanmelding.

Ronde 1 (10.00 - 11.00 uur)

  • Deelnemers maken tijdens deze sessie kennis met regeneratief landschapsherstel in acht Nederlandse gebieden. Aan de hand van een casus wordt duidelijk hoe gebiedsfinanciering en collectieve governance vorm krijgen, en welke rol landschapswevers spelen in dit geheel. En dit allemaal op basis van spelsimulaties en lessen uit de praktijk. De sessie laat zien hoe lokale initiatieven toewerken naar concrete, financierbare portfolio’s en hoe samenwerking tussen publieke en private partijen een natuurinclusieve toekomst dichterbij brengt.

    Sprekers: Dieter van der Broeck (Commonland,Oogst van Morgen), Maarten Robben (Frisse Blikken, Oogst van Morgen) en Karin Müller (Bioregional Weaving Labs, Ashoka, Oogst van Morgen)

  • Elke boom maakt jaarlijks honderden zaailingen. Veel hiervan overleven het niet. Ze groeien op een onhandige plek: de heide, te dichtbij het pad. Deze jonge bomen zijn een bron van gratis circulair plantgoed. Een cadeau van de natuur, aan ons. We onderhouden het natuurgebied door ze uit te scheppen, en maken nieuwe natuur door ze elders weer aan te planten. Een win-win. Help jij mee? Zie hoe het in zijn werk gaat, gewoon hier naast de Brabanthallen!

    Dit is een buitensessie die duurt van 10.00 tot 12.15 uur.

    Sprekers/begeleiders: Stijn Mertens (Meer Bomen Nu Noord-Brabant)

  • Maak kennis met het concept National Park City, welke voordelen een stad daarvan ervaart en zien hoe een aantal steden/organisaties zich hieraan gaan commiteren.

    Sprekers: Nog niet bekend

Gebieds Gewijs

  • Deelnemers maken tijdens deze sessie kennis met de TOP10 Natuurinclusieve Maatregelen, ontwikkeld door KAN Bouwen, One Architecture, Alles is Gezondheid en Collectief Natuurinclusief. Deze maatregelen koppelen gezondheid aan stedelijke ontwikkeling. Ook worden inzichten gedeeld uit het Werkatelier Groen Gezond Wonen (van 10 november), waarin initiatieven rond bouw, natuur en gezondheid zijn verbonden.

    Sprekers: Merel Spijkerman (Alles is Gezondheid), Victor Beumer (Collectief Natuurinclusief), Lot Locher (One Architecture) en Tonja van Gorp (Collectief Natuurinclusief)

  • Wat als we de stad bekijken vanuit het perspectief de insecten? In deze interactieve sessie staat de Stadsoase centraal: een stadsnatuurconcept ontworpen vanuit insecten, met ruimte voor bewoners, bodemleven, verwondering en klimaatadaptatie. Deelnemers doen mee aan een insectenrollenspel (Nature Nomads & Aeres) en verkennen behoeften, aanbieders en voorwaarden. Afsluitend volgt een pitch over de campagne ‘Hub voor insectenrijken’ en de Richtlijnen voor insectendiversiteit van Collectief Natuurinclusief. Aanmelden voor een eigen insectenrijk is mogelijk.

    Sprekers: Olga van den Pol, Victor Beumer (Collectief Natuurinclusief), Wilma Berends en Boas Kraaijeveld (Natuur en Milieu)

Gezond Leven

  • Deze sessie brengt inspirerende voorbeelden van bedrijven binnen en buiten Nederland die natuur integreren in hun financiële accounts (of gecommitteerd zijn dat te doen), bijvoorbeeld door natuur op de balans te plaatsen of op te nemen in Verlies- en Winst statements. Daarnaast gaat deze sessie in op mogelijkheden om op basis hiervan nieuwe marktkansen te creëren.

    Doel van de sessie is:

    1.    Inspiratie te bieden door te laten zien wat kan om  natuur te integreren in financiële raamwerken (op de balans, in een Verlies- en Winstrekening)

    2.    Handelingsperspectief te bieden met een praktische marsroute om natuur te integreren in alle niveaus van economische besluitvorming: In financiële statements van bedrijven en in financiële prikkels.

    3.    Draagvlak te verkennen voor het creëren van een of meerdere strategische coalities (‘Communities of practice’) met relevante experts (CFOs/Financiële experts, data-providers, accountants, investeerders).   

    Sprekers: Martin Lok (Capitals Coalition), Suzanne van Haren (MVO Nederland), Rayne van den Berg (Value Australia, online), Alex Datema (Rabobank), Volkert Engelsman (Robin Food Coalition), Gerben Boom (NJAK, tbc) en Usha Ganga (NBA).

  • Slechts 5% van de aanbestedingen in Nederland is natuurinclusief. Terwijl aanbestedingen een enorme kans bieden om de afname van biodiversiteit een halt toe te roepen en er een positieve bijdrage aan te leveren, juist door enorme bouw- en renovatieopgaves in de bouw en GWW. Bovendien zorgt natuur voor onderscheidend vermogen, groot draagvlak in de omgeving en versnelling van gunningverslening. Zeker als je natuur van meet af aan meeneemt is het ook nog eens financieel lonend. Maar hoe kun je natuur het beste meenemen in de aanbesteding? Het domein Infrastructuur nodigt uit tot een interdisciplinaire dialoog over natuurinclusieve keuzes in de bouw- , water- en infrasector, met praktijkvoorbeelden, geleerde lessen en duidelijke hanvatten om dit toe te passen in jouw organisatie. 

    Sprekers: Jan-Coen van Elburg (Rebel), Jesper Pots (Witteveen+Bos), Fenna Cerutti (MVO Nederland)

  • Deze interactieve werksessie is een hink-stap-sprong naar een grote expertsessie in 2026. Genodigde CSRD specialisten en maatschappelijke aanbieders komen met elkaar in gesprek na een korte introductie in CSRD en huidige praktijken. In gemengde groepen identificeren we de uitdagingen en kansen. We identificeren barrières bij CSRD-monitoring en stellen een concrete backlog samen voor een vervolg sessie om doorbraken te creëren. Ons doel: ontdekken wat nog nodig is om bedrijven en maatschappelijke organisaties effectief te laten samenwerken en daadwerkelijke impact op natuur, biodiversiteit en samenleving te realiseren op een bedding van instrumenten als CSRD.

    Sprekers: Nina Verduin (IVN Natuureducatie)

Groene Economie

  • Gezond en natuurinclusief eten hoort thuis in de zorg, maar blijkt in de praktijk uitdagend. MVO Nederland en Collectief Natuurinclusief startten daarom het ‘Collectief Oogsten van gezondheid’ met zorgprofessionals en instellingen. Denk aan gezamenlijke afspraken met leveranciers, duurzame aanbestedingen en sterke regionale communities. Op 10 december ontdek je wat dit concept inhoudt en hoe je kunt aansluiten. Meld je aan en zet samen stappen richting natuurinclusieve voeding in de zorg.

    Spreker: Silke de Jong (MVO Nederland)

  • In deze sessie verkennen we hoe innovatieve financieringsmechanismen de transitie naar natuurinclusieve landbouw kunnen versnellen én bijdragen aan een gezondere samenleving. Aan de hand van voorbeelden uit de VS en inzichten uit het Agri-Health (concept) rapport onderzoeken deelnemers in kleine groepen hoe maatschappelijke baten gekwantificeerd kunnen worden en welke kansen er liggen voor publiek-private samenwerking. De sessie sluit af met een interactieve brainstorm over ‘food is medicine’ als nationale beweging.

    Sprekers: Anne van de Peppel (Stichting HarvestCare) en Nina Berculo (Social Finance NL)

Natuurlijk Voedselsysteem

  • Natuurervaringen zijn onmisbaar voor de ontwikkeling van kinderen, maar toegang is ongelijk verdeeld. Tijdens dit panel gaan directeuren, bestuurders en jongeren in gesprek over hoe natuur structureel onderdeel kan worden in jeugd-, onderwijs- en gezondheidsbeleid. Een brede coalitie van organisaties ondertekent ook een position paper over dit onderwerp. De sessie biedt inspiratie, praktijkvoorbeelden en ruimte voor interactie, waaronder de ‘lege stoel’ voor bezoekers die hun perspectief willen delen.

    Sprekers: Nog niet bekend

  • Hoe creëren we letterlijk en figuurlijk ademruimte in het Nederlandse landschap? In deze sessie maak je kennis met een groeiende beweging van boeren, beleidsmakers en burgers. Via drie stappen (wat is Ademruimte, de oogst tot nu toe en toekomst & actie) verkennen we hoe landbouw, natuur, gezondheid en gemeenschap elkaar versterken. Met creatieve werkvormen bouwen deelnemers aan een netwerk dat in 2026 verdergaat, met concrete vervolgafspraken en pitches uit Friesland, Zuidelijke Eemvallei en Van Gogh Nationaal Park.

    Sprekers: Rense Bos, Wiendelt Hooijer, Sanne Kruijt (Akademie van de Plaats) en gebiedstrekkers uit diverse gebieden in Nederland waaronder: Zuidelijke Eemvallei, Van Gogh Nationaal Park en bioregio Friesland

Vooruit Veranderen

Ronde 2 (11.15 - 12.15 uur)

  • Na drie jaar voorbereiding presenteert Change the Story zich als collectief van filmmakers die film inzetten als instrument in gebiedsprocessen. Tijdens deze sessie op het NIM verkennen we de kracht van film als medium en hoe het bijdraagt aan gebiedsontwikkeling. Deelnemers krijgen inzicht in de toepassing van film in praktijk en worden uitgenodigd om mee te denken over de rol van verbeelding in complexe ruimtelijke opgaven. Enig begrip van gebiedsprocessen is gewenst.

    Sprekers: Jeppe van Pruissen (Change the Story)

  • Groenblauwe maatregelen versterken een gezonde leefomgeving en bieden kansen voor klimaatadaptatie. De Handreiking GIOS helpt bij het structureel creëren van ruimte voor groen in gebiedsontwikkeling. In deze sessie worden praktijkvoorbeelden gedeeld, waarbij doelstellingen uit de Natuurherstelverordening en GIOS samenkomen. Deelnemers wisselen vragen en ervaringen uit over vergroening in bebouwd gebied, boomkroonbedekking en biodiversiteit.

    Sprekers: Loes van Wolveren (Ministerie VRO), Hendrike Geessink (Ministerie LVVN), Marc van Rosmalen (Koninklijke VHG), Tom Rozendal (gemeente Breda) en Patrick de Groot (Nflux)

  • Hoe beter onze vragen, hoe groter de kans op een geslaagde sociaalecologische transitie. Deze sessie, geïnspireerd op het principe ‘tussenruimte’ uit Het Nieuwe Kompas, biedt een andere manier van reflecteren en vragen stellen. In een veilige ruimte ontstaat moed om anders te handelen dan het systeem gewend is. Door middel van kunst word je bewust van wat in jou leeft. Achteraf reflecteren we op wat het je heeft gebracht, maar je kunstwerk blijft privé.

    Sprekers: Het Nieuwe Kompas

Gebieds Gewijs

  • In deze sessie krijgt regeneratief toerisme een gezicht. We laten zien wat het inhoudt en hoe je het concreet toepast. Toerisme groeit en overheden onderzoeken of het kan bijdragen aan natuur- en gebiedsontwikkeling. Dat vraagt ook iets van bezoekers: geen overlast, maar juist een positieve bijdrage aan de kwaliteit van de bestemming. Deze sessie biedt inspirerende voorbeelden van hoe toerisme waardevol kan zijn voor mens, natuur en gebied.

    Sprekers: Shirley Nieuwland (Paradise Found), Jasper Muller (Cabiner) en Fay de Koning (Visit Wadden)

  • Provincie Overijssel organiseert elk kwartaal een Community of Practice over Natuurinclusief Bouwen. Een panel van lokale politici gaat met elkaar in gesprek over hoe landelijke partijprogramma’s lokaal kunnen worden toegepast. De discussie wordt gevoed door een vlogserie van het domein Bouw met nationale en regionale politici. Waar liggen kansen voor natuurinclusief bouwen, en waar wringt het in de praktijk? Praat hierover met ons mee!

    Sprekers: Julia Ruhl (Het Oversticht/Provincie Overijssel), Jessica Winter (Provincie Overijssel), Victor Beumer (Collectief Natuurinclusief) en Jessica Formen (Collectief Natuurinclusief)

  • Onderwijsomgevingen kunnen uitgroeien tot groene huiskamers waar natuur en buurt samen bloeien. In deze sessie, gebaseerd op de gids Bouwen aan natuurinclusieve onderwijsomgevingen, verkennen we de omgevingsvisie en de kansen voor verbinding tussen school en buurt. Hoe maken we van een natuurinclusieve onderwijsomgeving een plek die uitnodigt tot ontmoeting, natuurbeleving en gezamenlijke groei?

    Sprekers: Vincent van der Veen (IVN Natuureducatie)

Gezond Leven

  • Ontdek hoe je je recreatiebedrijf, jachthaven of ander recreatief terrein natuurinclusief kunt maken qua inrichting, beleving en communicatie naar je doelgroep. Samen met een ecoloog en een IVN-trainer verkennen we als concreet voorbeeld de kansen voor natuurinclusieve recreatie voor de Brabanthallen. Daarnaast hoor je alle ins en outs over de vernieuwende aanpak met de IVN-training Natuurinclusief Ondernemen en enkele natuurinclusieve good-practices van recreatieondernemers.

    Sprekers: Ido de Haan (IVN Natuureducatie) en Gert-Jan Koopman (Natuurpro)

    Let op: Deze sessie vindt buiten plaats. De wandel start en eindigt bij de Brabanthallen. Houd rekening met goede wandelschoenen en warme kleding.

  • Natuurinclusieve maatregelen helpen bij waterproblemen zoals droogte, vervuiling en overstroming, en bieden tegelijk voordelen voor natuur, recreatie, gezondheid, wonen en landbouw. In deze sessie leer je hoe publieke en private investeringen hierin vergroot kunnen worden, met voorbeelden uit de IJsseldelta en een beekdal in Limburg. Ook wordt een inspirerend project gedeeld van Coca-Cola en Natuurmonumenten, waarin gezamenlijk wordt gewerkt aan water- en natuurherstel.

    Sprekers: Nog niet bekend

  • De plaatsing van een trafohuisje is meer dan een technische ingreep. In deze sessie ervaar je via een dynamisch rollenspel hoe verschillende perspectieven – van netbeheerder tot gemeente, omwonenden en natuur – samenkomen. We verkennen hoe deze ingreep kan bijdragen aan lokale ecologische netwerken en welke kansen en barrières daarbij spelen. Wat kan een netbeheerder betekenen, en wat niet? En hoe werk je samen aan maatschappelijke doelen in een complexe ruimtelijke context?

    Sprekers: Niels Westera (Stedin), Pierre Oskam (Stedin) en Bibian Scheepstra (Zeeuwse Milieufederatie)

Groene Economie

  • Hoe combineer je landbouw, wonen en natuur op een manier die iedereen vooruithelpt? In deze sessie verkennen deelnemers kansen, risico’s en sleutelfactoren van multifunctionele gebiedsontwikkeling, met aandacht voor wonen op het erf. Aan de hand van praktijkvoorbeelden bespreken we hoe wonen kan bijdragen aan natuurinclusieve landbouw, vitale dorpen en sociale verbinding. Samen zoeken we naar nieuwe vormen van samenwerking en governance om te zorgen voor versnelling in plaats van vertraging.

    Sprekers: Sanne Groot Koerkamp en Renske Boelen (Rabobank)

Natuurlijk Voedselsysteem

  • Waarom vertonen mensen duurzaam gedrag, ook zonder ‘groene’ motivatie? In deze interactieve sessie tonen gedragsexperts Lotte Spijkerman en Luuk Bos hoe intrinsieke waarden gedrag sturen. Deelnemers leren hoe je communicatie en verandering kunt afstemmen op wat doelgroepen écht belangrijk vinden. Met praktische inzichten en strategieën ontdek je hoe groepswaarden bijdragen aan blijvende gedragsverandering en hoe je natuurinclusief gedrag stimuleert, ook bij doelgroepen met andere prioriteiten.

    Sprekers: Lotte Spijkerman (Ministerie van LVVN) en Luuk Bos (The Behavior Change Group)

  • Hoe versterk je gespreide agency met een netwerkevenement (zoals de NiM)? In deze sessie presenteren we actieonderzoeksresultaten van DuurzaamDoor en verkennen we hoe deelnemers, organisatoren en situaties verbindingswerk vormgeven. Via archetypen, handelingsprincipes en groepsreflectie onderzoeken we hoe betekenisvolle verbindingen ontstaan en bijdragen aan duurzaamheidstransities. Deelnemers delen praktijkervaringen en denken mee over de impact van verbindingen binnen netwerkevenementen.

    Sprekers: Boris Pulskens en Iris van Genuchten (TwynstraGudde)


Vooruit Veranderen

Ronde 3 (12.45 - 13.45 uur)

  • In deze sessie maak je kennis met de Van Gogh NP Academie. Je hoort wat de Academie is, hoe deze is opgericht en georganiseerd, wat ze doet en welke werkvormen worden ingezet. Daarna ga je zelf aan de slag met twee van die werkvormen. De sessie biedt inzicht in hoe de Academie bijdraagt aan de ontwikkeling van het Van Gogh Nationaal Park en hoe deelnemers hun eigen rol daarin kunnen versterken.

    Sprekers: Ronald Kramps (gebiedsmanager Van Gogh Nationaal Park bij de Provincie Noord-Brabant)

  • In deze interactieve workshop verkennen we het nieuwe concept Basiskwaliteit Recreatie als aanvulling op Basiskwaliteit Natuur. We gaan in gesprek over de minimale voorwaarden die nodig zijn om mensen op een aantrekkelijke, toegankelijke én natuurinclusieve manier te laten recreëren. Juist buiten de kwetsbare natuurgebieden. Want terwijl natuurgebieden steeds drukker worden en de ruimte voor recreatie onder druk staat, ontstaat er behoefte aan een meer doordachte, gezamenlijke aanpak. Wat maakt een landschap uitnodigend? Hoe kun je, bij het realiseren van BKN, direct een koppeling maken met recreatie?

    Middels deze workshop nodigen we je uit om mee te denken over recreatie en natuur in balans.

    Tijdens deze sessie denken deelnemers na over basiskwaliteit natuur in de bebouwde omgeving. Wat betekent natuurinclusiviteit, hoe meet je het, en wat is de ecologische impact? Aan de hand van het rapport Condities voor basiskwaliteit natuur in de bebouwde omgeving van het kennisprogramma Basiskwaliteit Natuur krijgen deelnemers inzicht én handvatten om ermee aan de slag te gaan.

    Sprekers: Paul van Eerden (programmamanager Basiskwaliteit Natuur, Ministerie van LVVN) en Angelique Vermeulen (domeintrekker Vrijetijdseconomie, Collectief Natuurinclusief)

Gebieds Gewijs

  • Steun jij ook de beweging van gezonde buurten voor mens en natuur? 13.000 buurten in Nederland betekent 13.000 kansen om gezondheid en natuur dichter bij mensen te brengen.  Dat bewijzen bewoners en organisaties die vol passie aan natuurinclusieve gezonde wijken en buurten werken in het hele land. We willen nu naar een next level. Tijdens deze plenaire manifest[atie] staat de lancering van het Manifest 'Gezond en Groen Wonen, Bewegen en Spelen in 13.000 buurten' en aanbieding hiervan aan twee bestuurders centraal. Samen met een aantal partners en via een prikkelend interactief programma brengen we de boodschap: gezonde groene buurten zorgen voor gezonde vitale mensen.

    Sprekers: Renske Visscher (domeinleider Gezondheid, Collectief Natuurinclusief) in samenwerking met bestuurders en een aantal partners

  • Natuur op Recept (NOR) is een landelijke actielijn van het Collectief Natuurinclusief die zorgverleners stimuleert om natuur onderdeel te maken van een gezonde leefstijl. In deze sessie delen we de voortgang van NOR, bespreken we inspirerende praktijkvoorbeelden uit de eerstelijnszorg en gaan we interactief in gesprek met deelnemers. Ook lanceren we de Inspiratiegids ‘Natuur op Recept’ en geven we een korte vooruitblik op de plannen voor de nabije toekomst.

    Sprekers: Rutger de Graaf (NOR Verbinder) en Rob Wolters (domeintrekker gezondheid bij Collectief Natuurinclusief)

  • Wil jouw organisatie bijdragen aan een gezond landschap in Brabant? In deze sessie over het Van Gogh Landschapsfonds ontdek je hoe bedrijven kunnen investeren in natuur en boeren ondersteunen met zichtbare resultaten zoals akkerranden, bomenrijen en poelen. Een investering is méér dan idealisme: het versterkt de leefomgeving voor medewerkers, klanten en toekomstige generaties. Of je lokaal of provinciaal wilt bijdragen: sluit aan bij deze sessie vol praktijkvoorbeelden, samenwerking en kansen voor natuur.

    Sprekers: Twan Tiebosch (Van Gogh National Park) en Andrea Almasi (Brabants Landschap)

  • Tijdens deze sessie worden concreet heggen geplant op een deel van het terrein van de Brabanthallen.

    Spreker: Olga van den Pol (Arcadis)

    Let op: Deze sessie vindt buiten plaats. De wandel start en eindigt bij de Brabanthallen. Houd rekening met goede wandelschoenen en warme kleding.

Gezond Leven

  • Hoe kunnen we blijven bouwen én tegelijkertijd de biodiversiteit versterken? In deze interactieve sessie verkennen we het Britse Biodiversity Net Gain (BNG)-model, waarin natuurwinst verplicht onderdeel is van bouwprojecten. Samen met experts en organisaties onderzoeken we hoe BNG vertaald kan worden naar de Nederlandse context. We delen eerste bevindingen uit gesprekken voorafgaand aan de Natuurinclusief Manifestatie en gaan op zoek naar ontwerpprincipes en antwoorden op openstaande vragen.

    Sprekers: Daan Groot (Collectief Natuurinclusief,domein Financiële Sector), Daan Helming (Collectief Natuurinclusief, domein Financiële Sector), Peter Philipsen (Collectief Natuurinclusief, domein Financiële Sector), Tino Wallaart (WKPA), Agnes de Rooij (Triodos Bank), Jasper Visser (BAM), Verian Klarus (IUCN), Esmee Kooijman (LVVN) en Caroline van Leenders (RVO)

  • Tijdens deze interactieve sessie organiseren we een Marktplaats voor Investeringen, waar natuurinclusieve projecten en investeerders elkaar ontmoeten. Met pitches van initiatieven als Creabitat, Green Escape en NNP Exchange verkennen we hoe ecologische waarde meetbaar en verhandelbaar wordt. In gesprekken in de kas ontstaan directe verbindingen en kansen. De sessie is hands-on en gericht op actie: waar kunnen we ruimte creëren zodat meer geld vloeit naar investeringen die bijdragen aan natuur en maatschappij?

    Sprekers: Liesbeth Soer (De Ontdekkingsreiziger), Caroline van leenders (RVO) en Sander Epema (SEE the future)

Groene Economie

  • Volkert Engelsman neemt deelnemers mee in de nieuwste ontwikkelingen binnen de private sector rond innovatie, investeringen, impacttransparantie en samenwerking. Via het dream–dance–deliver-model verkennen we: het gezamenlijke toekomstbeeld van natuurinclusieve landbouw (dream), de samenwerking en kracht van private partijen (dance), en concrete handelingsperspectieven voor deelnemers (deliver). De sessie biedt inspiratie en praktische handvatten voor wie zelf stappen wil zetten richting natuurinclusieve landbouw. Er is geen voorkennis vereist.

    Sprekers: Volkert Engelsman (Robin Food Coalition)

  • Het Groenpact Jongerenorganisatie, bestaande uit zes jongerenclubs rond agrofood en natuur, ging een sociaal experiment aan om elkaar beter te begrijpen. Door elkaars leefwereld te verkennen ontstond vertrouwen en samenwerking. Dit leidde tot het verslag én spel ‘Van Stad tot Stal’. Tijdens het spel ervaren deelnemers hoe open gesprekken over voedselperspectieven depolarisatie bevorderen. Met ‘Kloofkaarten’ en ‘Bubbelkaarten’ stappen ze in de schoenen van onder anderen boeren, jongeren en ambtenaren. Een krachtig instrument om tegenstellingen te overbruggen.

    Sprekers: Sarah Lisa van Buren en René Bruijns (Groenpact Jongerenplatform)

Natuurlijk Voedselsysteem

  • Hoe geef je natuur een stem in je organisatie? In deze interactieve sessie presenteren onderzoekers voorbeelden van bedrijven die natuur als stakeholder opnemen, van adviseur tot aandeelhouder. Dit maakt een structurele dialoog mogelijk, waarbij natuurbelangen meewegen in beleid en besluitvorming. Deelnemers verkennen hoe deze aanpak in hun eigen organisatie kan werken en delen eigen ervaringen. Ter voorbereiding is er de Onboarding Nature Toolkit: Nature as a business advisor.

    Sprekers: Tineke Lambooy (Nyenrode Business Universiteit), Jacco van Uden, Jiske van Oeffelt (Haagse Hogeschool), Daan van Apeldoorn, Tessa van Soest (B Lab Benelux), Jacobien Viets (Liance Legal), Saskia Laseur (notaris Van Doorne) en Jan van de Venis (Lab Toekomstige Generaties en jurist bij Stichting Rechten van de Natuur)

  • Boeren leveren waarde voor natuur en samenleving, maar dit is nog onvoldoende zichtbaar in hun verdienmodel. True Value Language, ondertekend door ruim 20 organisaties, ontwikkelt een gezamenlijke taal om duurzame prestaties meetbaar en belonend te maken. In deze sessie verkennen we hoe KPI’s en ketensamenwerking bijdragen aan eerlijke beloning. We laten inspirerende voorbeelden zien, wisselen ervaringen uit met boeren en ketenpartners, en bespreken hoe beloners (overheden, marktpartijen en financiers) actief kunnen sturen op natuurinclusieve prestaties.

    Sprekers: Gerben Boom (NAJK & True Value Language voorzitter), Margo Meijerink (Deltaplan Biodiversiteit), Jelle van der Weerdt (Rabobank) en Ank Wylinck (ikwileerlijkezuivel)

Vooruit Veranderen

Ronde 4 (14.00 - 15.00 uur)

  • Wandelen verbindt mensen, natuur en initiatieven. Onder leiding van Wandelnet hoor je onderweg verhalen van ondernemers, bewoners en organisaties die werken aan een natuurinclusieve omgeving. Tijdens de wandeling ervaar je hoe de Groene Draad deze verhalen verbindt en wissel je ideeën uit met andere deelnemers. We sluiten af met een gezamenlijke oogst: welke verbindingen willen we versterken en welke nieuwe draadjes knopen we aan? Een inspirerende wandelshop voor iedereen die gelooft in de kracht van wandelen en verhalen.

    Sprekers: Frank Hart (Wandelnet) en vrijwilligers uit de omgeving van Den Bosch

    Let op: Deze sessie vindt buiten plaats. De wandel start en eindigt bij de Brabanthallen. Houd rekening met goede wandelschoenen en warme kleding.

  • Hoe houd je natuurgebieden leefbaar en toegankelijk bij groeiende bezoekersaantallen? Maak kennis met Wandelstarter: een slimme tool die recreatie, natuurbeheer en mobiliteit verbindt. In deze sessie ontdek je hoe Van Gogh Nationaal Park met 56 gemeenten en partners werkt aan duurzame spreiding en gedragsverandering. Wandelstarter wijst wandelaars naar rustige startpunten, stimuleert wandelen met het OV of de fiets. en ondersteunt gebiedsontwikkeling. Je krijgt praktijkvoorbeelden, data-inzichten en handvatten om zelf aan de slag te gaan met eerlijke, groene recreatie.

    Sprekers: Fabio Tat

  • In deze sessie delen we inzichten uit het SysteemconditieLab Gebiedsfinanciering. Wat zijn systeemcondities, en hoe zorgen we dat institutioneel financieel vermogen sneller landt in gebieden? Aan de hand van praktijkvoorbeelden verkennen we hoe een innovatiewerkplaats voor regeneratieve gebiedsfinanciering eruit kan zien. Deelnemers denken actief mee: waar ligt de waarde van dit Lab voor hun eigen opgave, en hoe kunnen ze bijdragen aan borging, verbreding en opschaling richting 2026? Samen zetten we de stap naar actie.

    Sprekers: Rense Bos, Thieu Besselink (Akademie van Plaats) en Ingrid van Rijt (Collectief Natuurinclusief/Ministerie van LVVN)

Gebieds Gewijs

  • Na de oplevering van de Handreiking zijn nationale parken aan de slag gegaan met samenwerkingen op het snijvlak van natuur en gezondheid. Dit leidde tot inspirerende ideeën en pilots die bijdragen aan welzijn. In deze workshop delen betrokkenen hun ervaringen en leren van elkaar. Centrale vraag: welke rol kan een Nationaal Park spelen in het ontwikkelen van aansprekende, gezondheidsbevorderende voorbeelden? De sessie biedt inspiratie en uitwisseling om natuur en gezondheid duurzaam te verbinden.

    Sprekers: Willy Thijssen, Lena Bloemen (Van Gogh Nationaal Park), Margot de Haas (Nationaal Park Zuid Kennemerland), Niels Reinders, Rianna Malschaert (Nationaal Park Duinen van Texel), Niels Reinders, Jara Schrandt (Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug), Niels Reinders en Michael Walter (Drentsche Nationale Parken)

  • In deze sessie delen we de belangrijkste inzichten uit de sectorsamenwerking natuurinclusief wonen, met Rabobank, ASR, ASN, Triodos en de Impact Economy Foundation. We bespreken wat een natuurinclusieve leefomgeving inhoudt, de maatschappelijke en financiële voordelen, en hoe dit kan worden meegenomen in financieringen zoals hypotheken. Ook gaan we in gesprek over de (nationale) actieagenda die marktprikkels en financiering van natuurinclusieve maatregelen voor woningen bevordert.

    Sprekers: Jeroen Vanson en/of Werner Schouten (Impact Economy Foundation), Victor Beumer (domeintrekker Bouw Collectief Natuurinclusief) en Iris Visser (domeintrekker Financiële Sector Collectief Natuurinclusief)

Gezond Leven

  • Dit zal een interactief panel met vragen uit de zaal zijn.

    We nodigen een aantal wetenschappers uit het netwerk van Het Groene Brein uit en ook mensen uit de praktijk (natuurinclusieve initiatiefnemers) om met elkaar in gesprek te gaan over de vraag: ‘Hoe komen geldschieters en natuurinclusieve initiatieven bij elkaar?’. De zaal kan daar vervolgens op reageren.

    Sprekers: Maaike Lycklama a Nijeholt (Lector Finance & Business Administration, Hogeschool), Bart den Otter (Lead of Nature, ABN AMRO), Fred de Jong (Associate Lector Sustainable Finance and Tax, HAN University of Applied Sciences) en Corné van Dooren, (Senior advisor sustainable diets & Ecological nutritionist bij het WNF Nederland) over het Nootplan van het WWF

  • Hoe geef je vorm aan samenwerking tussen partijen die wél willen, maar waarbij het hoe nog een uitdaging is? WWF-NL en pensioenfonds PGB delen hun verhaal over een langjarige samenwerking rond natuur en biodiversiteit. In deze sessie staat een open gesprek centraal over beweegredenen, impact en de rol van de financiële sector. Met stellingen en dilemma’s worden deelnemers uitgenodigd om actief mee te denken over hoe zulke partnerschappen tot actie kunnen leiden.

    Sprekers: Anne Kock (Pensioenfonds PGB), Christine Wortmann en Marcella Bos (WWF-NL)

Groene Economie

  • Natuurinclusief ontwikkelen vraagt om samenwerking en eigenaarschap gedurende het hele proces. In deze sessie tonen we hoe ketensamenwerking leidt tot natuurinclusieve leefomgevingen. Praktijkvoorbeelden illustreren hoe vroegtijdige kennisdeling, gezamenlijke ambities en langjarig eigenaarschap zorgen voor meetbare resultaten. De sessie biedt inspirerende inzichten en interactieve momenten waarin deelnemers hun rol in de keten verkennen en toepassen op hun eigen praktijk.

    Sprekers:‍ Marc Wichman (Koninklijke VHG) en Mark Rotteveel (Koninklijke Ginkel Groep)

  • We willen naar andere planeten, maar hoe zit het met de grond onder onze voeten? In haar boek Graafdier graaft Nikki Dekker door het landschap van De Groote Peel en reist ze langs veenmollen, zonnewijzers en walvisskeletten tot 300 miljoen jaar terug. Steeds weer stelt ze de vraag: waarom bestaan we? Tijdens deze sessie geeft ze een lezing over wat een graafdier is, met haar kenmerkende lichtvoetige stijl, vol onderzoek, memes en hier en daar een grapje.

    Spreker: Nikki Dekker

  • Maatschappelijke transformatie vraagt om moedig leiderschap, juist wanneer leiders zich vaak eenzaam voelen. In deze sessie onderzoeken we wat moed betekent in moreel complexe situaties. We verkennen verschillende vormen van moed, geïnspireerd door poëzie en praktijkverhalen. Deelnemers leren via een kaartenset moedige gesprekken voeren en versterken hun verbinding met eigen moed. Voor leiders, professionals en beleidsmakers die bepaalde waarden willen toepassen in de praktijk.

    Sprekers: Bob Houtkamp (organiseren met aandacht) en Mart Nooijen (Mart Maakt)

Natuurlijk Voedselsysteem

  • De natuur staat onder druk, en bedrijven kunnen het verschil maken. In deze workshop brengen we bedrijven samen die biodiversiteit willen versterken, maar nog zoeken naar hun rol en aanpak. We verkennen hoe je als organisatie impact kunt maken, verbinding kunt leggen tussen boeren, natuurpartners en de markt, en biodiversiteit zakelijk én maatschappelijk waardevol kunt maken. De sessie biedt inspiratie en handvatten om samen het verschil te maken voor natuur en samenleving.

    Sprekers: Ruben Wanders (FrieslandCampina) en Michel Penterman (Boeren van Amstel)

  • In deze sessie ervaren deelnemers hoe Natuurinclusieve Landbouw (NIL) als kans gepositioneerd kan worden in plaats van als verplichting. Aan de hand van praktijkvoorbeelden van BoerenNatuur denken deelnemers mee over hoe NIL kan bijdragen aan economische perspectieven én maatschappelijke opgaven binnen hun sector of keten. Via een interactieve werkvorm gaan zij in gesprek met boeren, bestuurders en partners uit andere sectoren om samen nieuwe inzichten en verbindingen te ontdekken.

    Spreker: Evelien Verbeij (BoerenNatuur)

Vooruit Veranderen

Ronde 5 (15.15 - 16.15 uur)

  • Deelnemers worden uitgenodigd om na te denken over basiskwaliteit natuur in de bebouwde omgeving. Wat betekent natuurinclusiviteit, hoe weet je of je die bereikt hebt, en wat is de ecologische impact? Aan de hand van het rapport Condities voor basiskwaliteit natuur in de bebouwde omgeving krijgen deelnemers informatie én ruimte om te verkennen hoe ze hiermee aan de slag kunnen.

    Sprekers: Floor Edixhoven en Hidde Hofhuis

  • Is jouw werk complex en wil je buiten bestaande kaders denken, zoals Vincent van waterschap De Dommel? In deze sessie ervaar je hoe je meerwaarde creëert: niet door harder te werken, maar via intervisie en nieuw gereedschap. Je helpt Vincent met zijn casus én ontdekt wat werkt in jouw praktijk. De bijeenkomst wordt gehost door Het Nieuwe Kompas, een beweging met een ontwikkelagenda. Geen voorkennis nodig, wel nieuwsgierigheid en actieve deelname.

    Sprekers: Martine Verweij (Het Nieuwe Kompas)

Gebieds Gewijs

  • Tijdens deze sessie worden concreet heggen geplant op een deel van het terrein van de Brabanthallen.

    Spreker: Olga van den Pol (Arcadis)

    Let op: Deze sessie vindt buiten plaats. De wandel start en eindigt bij de Brabanthallen. Houd rekening met goede wandelschoenen en warme kleding.

  • We brengen de natuur letterlijk naar de Brabanthallen. Deelnemers ervaren een natuur-ontspanningsmoment in de stadsnatuur en testen hun kennis via een 24 uur stadsnatuur-bingo/quiz. We delen plannen voor de tweede editie van 24 uur voor de stadsnatuur in juni 2026. Deelnemers kunnen zich committeren door een eigen activiteit te organiseren, partner of mede-afzender te worden, of hun achterban te activeren om mee te doen.

    Sprekers: Nog niet bekend

  • De noodzaak om buurten te vergroenen is groot: voor gezondheid, klimaatadaptatie en natuur. Maar hoe voer je hierover een impactvol gesprek met bewoners of professionals? In deze workshop verkennen we taal en verhalen die anderen in beweging brengen voor groene, gezonde buurten. Je wordt uitgedaagd om overtuigende verhaallijnen te ontwikkelen en leert hoe je bijdraagt aan 13.000 buurten waar mens en natuur floreren.

    Sprekers: Tonja van Gorp (domeintrekker gezondheid bij Collectief Natuurinclusief) en Tom Keek (projectleider groene gezonde buurten)


Gezond Leven

  • Hoe kun je ondernemen met oog voor natuur, zonder in te leveren op rendement? In deze workshop maak je kennis met natuurinclusief ondernemen: economische activiteit die biodiversiteit en natuurlijk kapitaal versterkt. Via een interactieve spelvorm bespreek je dilemma’s en ontdek je welke kwaliteiten nodig zijn om bewuste keuzes te maken. Je leert hoe natuur een bron van inspiratie en veerkracht kan zijn binnen je bedrijfsvoering. Niet als beperking, maar als kans.

    Sprekers: Ecobiose en Yuverta

Groene Economie

  • Het gaat niet goed met de biodiversiteit, de druk op boeren is groot en waardering ontbreekt vaak. Bij Rotterdam de boer op! geloven we dat de landbouwtransitie begint in de stad. Sinds 2021 werken 25 partners aan natuurvriendelijke landschappen, goed eten en een duurzaam verdienmodel. In deze sessie delen we lessen over lokale voedseltransitie en het bereiken van de stadse consument. Waar start de volgende transitie? Hoe draag jij bij aan een natuurrijker voedselsysteem?

    Spreker: Marieke van Leeuwen (Programmamanager Rotterdam de boer op!/Natuurmonumenten)

  • Pacht speelt een sleutelrol in de transitie naar natuurinclusieve landbouw, maar juridische kaders kunnen gebiedsdoelen frustreren. In Teylingen leidde samenwerking tussen gemeente, rentmeester en pachters tot een doorbraak. In deze sessie leer je van deze praktijk en verken je de Brabantse casus: hoe organiseer je duurzame pacht gebiedsgericht en systematisch? Wat als grondeigenaren één lijn trekken? Een interactieve sessie voor iedereen die werkt met grond en pacht: van overheid tot boer en natuurorganisatie.

    Sprekers: Jolan Knol (LBP Sight), Marlies Volten (wethouder Gemeente Teylingen) en Hermen Vreugdenhil (Directeur Collectief Natuurinclusief & Domeinleider Landbouw)

Natuurlijk Voedselsysteem

  • Nederland streeft naar een klimaatneutrale, circulaire en natuurinclusieve samenleving in 2050. Maar hoe zet je zulke transities in beweging, en hoe versterken ze elkaar? In deze sessie verkennen we het TransMissie-model en gedragsverandering. Aan ronde tafels werken deelnemers uit welke acties hun organisatie kan nemen om transities te versnellen. Zonder voorkennis leer je hoe stakeholders samen impact kunnen maken op drie grote transities: natuur, klimaat en circulariteit. Inclusief concrete handvatten voor jouw praktijk.

    Spreker: Wytze de Vries (Hoofd Programma Natuurinclusief) en Edgar Schwandt (Transitie-expert NewForesight)

  • Verschillende natuur- en recreatieorganisaties werken samen aan een landelijke voorjaarscampagne om natuurinclusief gedrag in kwetsbare natuurgebieden te stimuleren. Tijdens deze sessie delen we keuzes in aanpak, inzichten van gedragsexperts, resultaten uit de pretest en hoe we effecten meten. We nodigen deelnemers uit om mee te denken over het verbreden van de campagne en het betrekken van nieuwe partners, zodat nog meer bezoekers bijdragen aan het beschermen van natuur in het voorjaar.

    Sprekers: Anja Brands (Collectief Natuurinclusief) en Lineke Hiemstra (gedragsexpert Behaviour Change Group)


  • Hoe maken we een natuurinclusieve samenleving tastbaar en betekenisvol? In een designtraject verkennen we hoe verbeelding kan bijdragen aan nieuw natuurbewustzijn — via ervaringen die raken en nieuwsgierig maken. We staan aan het begin van dit traject, met creatieve richtingen zoals interactieve belevingen en spelconcepten. Tijdens de manifestatie presenteren we een eerste mock-up en gaan we in gesprek over kansen, impact en doorontwikkeling met deelnemers.

    Spreker: Niels van Hamersveld (Norday)

  • Ben jij professional in natuurherstel en wil je meer draagvlak en begrip voor maatregelen? Een goed verhaal heeft de kracht om te verbinden. In deze interactieve workshop ga je met andere natuurpartners in gesprek over de verschillende perspectieven die we tegenkomen. En over wat nodig is voor zo’n verbindend verhaal dat ons allemaal samenbrengt.

    We introduceren het Sterker met natuur verhaal, inspireren elkaar met onze ideeën en verkennen de kansen om elkaar hierbij te versterken vanuit onze deskundigheid. Laat je meenemen in een verbindend verhaal dat mensen én natuur dichter bij elkaar brengt. Want alleen samen staan we sterk voor een gezonde, veerkrachtige natuur.

    Sprekers: Luc Adolfse en Kjelt Bresser van het Interprovinciaal Overleg (IPO)

Vooruit Veranderen